Πώς να πάρεις σωστές αποφάσεις σε έναν παράλογο κόσμο

Εξετάστε καλά τις καταστάσεις και κάντε τις κατάλληλες κινήσεις που θα αλλάξουν τη ζωή σας.

 

Σας έχει συμβεί να κατηγορήσετε τον εαυτό σας επειδή χωρίσατε με ένα σύντροφο που είχε όλα τα φόντα να είναι ο ένας και μοναδικός; Ή επειδή φύγατε από μια δουλειά, γιατί, ενώ πιστεύατε πως δεν οδηγεί πουθενά, με το που υπογράψατε την παραίτησή σας μάθατε ότι ο διευθυντής σας ετοιμαζόταν να σας δώσει προαγωγή; Πώς θα αντιδρούσατε αν σας έλεγαν ότι όλα τα παραπάνω ήταν στο χέρι σας και ότι ακόμα και κάτι ασήμαντο, όπως το να παραλείψετε ένα γεύμα, μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο σε μια (λανθασμένη) επιλογή;

Η λήψη αποφάσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική για την πορεία της ζωής μας, γι’ αυτό και πρέπει να μάθουμε τον τρόπο να χειριζόμαστε επιτυχώς τις εναλλακτικές που έχουμε στη διάθεσή μας. Η Αγγλίδα συγγραφέας Νορίνα Χερτζ στο νέο της βιβλίο www.amazon.co.uk (Μάτια ορθάνοιχτα: πώς να πάρετε έξυπνες αποφάσεις σε έναν πολύπλοκο κόσμο, εκδ. William Collins) αναλύει για ποιο λόγο λαμβάνουμε τις αποφάσεις που λαμβάνουμε και πώς δεν θα επηρεαζόμαστε από εξωτερικούς παράγοντες. Αφού μελέτησε τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις, μας παρουσιάζει τη μαγική συνταγή για να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας! 

Βγάλτε το πρόβλημα από την ντουλάπα
Όσο δελεαστικό κι αν είναι να κρύψουμε ένα ζήτημα που μας απασχολεί κάτω από το πάπλωμα ή να κλείσουμε τα αυτιά μας και να το αγνοήσουμε, ξέρουμε καλά ότι αυτή η στάση δεν θα μας βγάλει πουθενά. Πιθανότατα αυτή τη στιγμή να βρίσκεστε μπροστά σε ένα σοβαρό δίλημμα: να κρατήσετε τη δουλειά σας στην Αθήνα ή να αναζητήσετε την τύχη σας στην επαρχία όπου οι συνθήκες είναι λίγο καλύτερες;

Ή μήπως -για να γίνουν τα πράγματα ακόμα πιο περίπλοκα- θα πρέπει να εξετάσετε και το ενδεχόμενο της μετανάστευσης στο εξωτερικό; Όποιο κι αν είναι το θέμα που σας μπερδεύει, αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε είναι να το φέρετε μπροστά σας και να μπείτε στη διαδικασία να το αντιμετωπίσετε.

«Επιπλέον, πρέπει να έχετε το δυναμισμό και την αυτοπεποίθηση να αμφισβητείτε εκείνους που αυτοαποκαλούνται ειδικοί» συμβουλεύει η Νορίνα Χερτζ, η οποία ωστόσο κατατάσσει και τον εαυτό της στη συγκεκριμένη κατηγορία. Για την ακρίβεια, συμβουλεύει γενικούς διευθυντές επιχειρήσεων, πρωθυπουργούς και προέδρους για τις μελλοντικές τους κινήσεις. Παρ΄ όλα αυτά, και η ίδια έχει επίγνωση του ότι ακόμα και οι ειδήμονες κάνουν λάθος στις εκτιμήσεις τους.

Αρκεί να αναλογιστείτε ότι, σύμφωνα με έρευνες, οι γιατροί καταλήγουν σε εσφαλμένη διάγνωση για έναν στους έξι ασθενείς τους. Οι υπάλληλοι καθαριότητας δίνουν καλύτερα και πιο αξιόπιστα οικονομικά προγνωστικά απ’ ό,τι οι αρμόδιοι υπουργοί. Ενώ ένα team επιτυχημένων συμβούλων επιχειρήσεων μπορεί και να πέσει έξω στις προβλέψεις του για επισφαλείς επενδύσεις, οι οποίες στο τέλος αποδίδουν το τριπλάσιο από το αναμενόμενο.

Εγκεφαλικές τομογραφίες αποκαλύπτουν ότι, όταν ακούμε έναν ειδικό να μιλάει, το μέρος του εγκεφάλου που ευθύνεται για την ανεξάρτητη λήψη αποφάσεων παύει να λειτουργεί. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχόμαστε παθητικά τις συμβουλές που μας δίνουν. Είναι πολύ πιθανό να κάνουν λάθος. Γι’ αυτό χρήσιμο είναι να δημιουργήσετε «τράπεζα δεδομένων». Έτσι, σε κάθε περίπτωση θα μπορείτε να αντλείτε από εκεί τις πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να καταλήξετε στην ιδανικότερη επιλογή για εσάς. 

Παίξτε το... δύσκολες
Τα κυριακάτικα φύλλα των εφημερίδων περιέχουν περισσότερες πληροφορίες από όσες ο μέσος άνθρωπος του 17ου αιώνα θα μπορούσε να «συναντήσει» σε ολόκληρη τη ζωή του. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε online με ειδήσεις, ενώ πρόσφατες μελέτες αποκαλύπτουν ότι δεν μπορούμε με τη μία να συγκρατήσουμε στο μυαλό μας παραπάνω από εφτά διαφορετικά μηνύματα. Αυτός ο συνεχής καταιγισμός είναι σαν ένα είδος βασανιστηρίου του 21ου αιώνα. Από τη στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχει καταφύγιο για να προστατευτούμε, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τσεκάρουμε συνειδητά και με προσοχή όλα τα δεδομένα.

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να διατυπώνετε τις σωστές ερωτήσεις για να παίρνετε τις κατάλληλες απαντήσεις. Καλύτερα να σας περάσουν για δύσκολες ή ανόητες, παρά να φτάσετε στο σημείο να δέχεστε άκριτα ό,τι σας λένε. Το ίντερνετ μπορεί να είναι το τέλειο μέρος για να ερευνήσετε οποιοδήποτε ζήτημα σας απασχολεί, αλλά έχει αποδειχτεί ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των απόψεων των διαδικτυακών καταναλωτών δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ακόμα κι αν κάτι είναι αλήθεια, ο βαθμός στον οποίο η «ιντερνετική ομάδα» μπορεί να αλλοιώσει και να επηρεάσει μια γνώμη είναι πολύ μεγάλος: αν, για παράδειγμα, κάποιος διαβάσει μια διθυραμβική κριτική για ένα προϊόν, είναι πολύ πιθανό στη συνέχεια να προσθέσει και εκείνος καλό σχόλιο. Από την άλλη, μια κακή αξιολόγηση μπορεί να οδηγήσει το χρήστη στη διαμόρφωση αρνητικής κριτικής, ακόμα κι αν αυτή δεν αντικατοπτρίζει τα πραγματικά αισθήματα και τη γνώμη του.

Ένας τρόπος να ενθαρρύνετε τη διατύπωση αντίθετων απόψεων από τη δική σας είναι να ταράξετε τα νερά στο... Twitter σας. Αν αυτοί τους οποίους ακολουθείτε έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με εσάς (κοντινή ηλικία, κοινό background και απόψεις), τότε το μόνο που καταφέρνετε είναι να ανακαλύπτετε ό,τι ήδη ξέρετε. Κάντε follow άτομα που σκέφτονται διαφορετικά από εσάς και ίσως συναντήσετε γνώμες που θα σας ανοίξουν νέους ορίζοντες. 

Σκίστε το περιτύλιγμα
Για να κάνουμε μια έξυπνη επιλογή, χρειάζεται να καταλάβουμε σε ποιο βαθμό οι αποφάσεις μας επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες. Στο online φλερτ, π.χ., οι άντρες είναι πιο πιθανό να θέλουν να βγουν με μια γυναίκα αν δουν τη φωτογραφία της σε κόκκινο φόντο. Άλλο ένα παράδειγμα για την καταλυτική επίδραση που ασκούν διάφορα εξωτερικά στοιχεία είναι το παρακάτω πείραμα που έκαναν στο πλαίσιο έρευνας ορισμένοι επιστήμονες: τοποθέτησαν δύο ζευγάρια αθλητικών παπουτσιών σε ξεχωριστά δωμάτια το καθένα. Αρωμάτισαν τον ένα χώρο με μια λουλουδάτη εσάνς, ενώ τον άλλο όχι. Παρατήρησαν, λοιπόν, ότι οι καταναλωτές ήταν 84% πιο πρόθυμοι να αγοράσουν τα παπούτσια που βρίσκονταν στο ευωδιαστό δωμάτιο, κι ας στοίχιζαν € 7 πιο ακριβά απ’ ό,τι τα άλλα. Χρώματα, μυρωδιές, ήχοι και υφές, όλα μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις μας. Αν κάποιος το συνειδητοποιήσει καλά αυτό, τότε είναι πιο δύσκολο να ενδώσει σε κάτι.

Το «περιτύλιγμα» παίζει καθοριστικό ρόλο και σε άλλες αποφάσεις μας. Σύμφωνα με έρευνες, οι ενδιαφερόμενοι θα επιμείνουν στην ενοικίαση ή αγορά ενός διαμερίσματος αν αυτό μυρίζει φρεσκοψημένο ψωμί (η συγκεκριμένη ευωδιά τούς θυμίζει τα παιδικά τους χρόνια) ή θα επιλέξουν ένα φθηνό χρηματοπιστωτικό προϊόν μόνο και μόνο επειδή τους παρουσιάστηκε σε πράσινο φυλλάδιο.

Για να μην πέσετε σε κάποια από τις παραπάνω παγίδες, φροντίστε να πάρετε τα μέτρα σας. Μην επηρεάζεστε από το «φαίνεσθαι» κάθε πράγματος ή κατάστασης. Για παράδειγμα, ζητήστε ένα απλό αντίτυπο της αναφοράς/αίτησης σε ασπρόμαυρη εκτύπωση, χωρίς χρώμα. Και την επόμενη φορά που θα κάνετε κράτηση δωματίου σε κάποιο ξενοδοχείο επειδή έχει ένα εντυπωσιακό website, φανταστείτε τις αναρτημένες πληροφορίες σε ασπρόμαυρο φόντο, χωρίς τις υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες που δείχνουν υπέροχα ηλιοβασιλέματα και μαγευτικές παραλίες. Συνεχίζει να είναι τόσο ελκυστικό;

Γεύμα ...αποφάσεων

Δεν είναι μόνο οι προκαταλήψεις μας που πρέπει να έχουμε κατά νου. Μπορούμε πολύ εύκολα να παρεκτραπούμε επηρεασμένοι και από άλλους παράγοντες, όπως είναι η σωματική και η ψυχολογική μας κατάσταση. Άντρες φοιτητές που συμμετείχαν σε έρευνα πήραν λιγότερο συμφέρουσες για εκείνους οικονομικές αποφάσεις αφότου είδαν εικόνες με μοντέλα που φορούσαν εσώρουχα. Αντιθέτως, εκείνοι που είχαν δει φωτογραφίες με ουδέτερο περιεχόμενο (π.χ. τοπίο με βράχια), έπραξαν πιο σωστά.

Άλλες έρευνες έδειξαν ότι η λήψη αποφάσεων όταν είμαστε πολύ κουρασμένοι είναι σχεδόν το ίδιο πράγμα με το να αποφασίσουμε κάτι υπό την επήρεια αλκοόλ.
Σε πρόσφατη μελέτη σχετικά με τη χορήγηση αναστολής στις δικαστικές υποθέσεις, ο παράγοντας-κλειδί στο «ναι» ή το «όχι» ενός δικαστή δεν ήταν το φύλο του φυλακισμένου, η εθνικότητά του ή το είδος του εγκλήματος το οποίο διέπραξε, αλλά το αν ο δικαστής είχε φάει. Πριν το γεύμα, οι φυλακισμένοι είχαν μόνο 10% πιθανότητα αναστολής. Αμέσως μετά από αυτό το ποσοστό εκτοξεύτηκε στο 65%. Επομένως, σκεφτείτε καλά την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να συμβουλέψετε την κολλητή σας με άδειο στομάχι.

Εν ολίγοις, αποφάσεις που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή μας είναι καλύτερο να παρθούν μετά το γεύμα. Εξάλλου, πολλές άλλες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι το αίσθημα της πείνας μάς μπερδεύει. Γι΄ αυτό σιγουρευτείτε ότι πάντα κουβαλάτε μαζί σας ένα σαντουιτσάκι πριν τη μεγάλη απόφαση. Αν πάλι έχετε έντονη επιθυμία για σεξ, λύστε και αυτή την εκκρεμότητα προτού ασχοληθείτε σοβαρά με το μέλλον σας.

Κατεβάστε ταχύτητα
Αν οι γιατροί στα επείγοντα περιστατικά μπορούν και επιβραδύνουν τις κινήσεις τους για να αποφύγουν το ενδεχόμενο λάθους, μπορείτε κι εσείς! Πριν απαντήσετε σε ένα μήνυμα από ένα καινούριο φλερτ ή στείλετε reply στο αγχωτικό e-mail του αφεντικού σας, πάρτε μια ανάσα, χαλαρώστε και μετά αντιδράστε. Σκεφτείτε επίσης ποια καθημερινή αγγαρεία θα μπορούσατε να αποφύγετε. Ο Μπαράκ Ομπάμα λέει: «Δεν θέλω να αποφασίζω τι να φορέσω ή τι να φάω... Δεν μπορείς να βγάλεις τη μέρα αν αποσπάσαι από μικροζητήματα».

Αν και διαφωνούμε με τις απόψεις του Ομπάμα όσον αφορά τη μόδα (και το φαγητό επίσης), τα μικροπράγματα μπορούν να είναι εξουθενωτικά. Γι’ αυτό ρωτήστε τον εαυτό σας αν το καθετί που κάνετε είναι πράγματι απαραίτητο. Και σκεφτείτε καλά τι μπορείτε από αυτά που βρίσκονται στην to-do-list να αγνοήσετε, να αναθέσετε σε κάποιον άλλο ή να διαγράψετε εντελώς.

Είστε έτοιμες
Αισθανόμαστε ιδιαίτερα ευάλωτες όταν ερχόμαστε αντιμέτωπες με δύσκολες επιλογές. Αφήνοντας τα πράγματα στα χέρια του σύμπαντος, ποντάροντας στη βοήθεια των ψυχολόγων ή περιμένοντας άσχετα σημάδια να μας καθοδηγήσουν, υιοθετούμε μια παθητική στάση. Αντί να βλέπουμε μια απόφαση σαν ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο, καλύτερα να τη δεχτούμε σαν μια ευκαιρία για να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας. Είναι κι αυτό μια μικρή νίκη.

Πηγή : http://www.elle.gr